Grootste uitbreiding ooit voor Antwerps cameranetwerk

Drugdealers oprollen, fietsdieven betrappen, wegpiraten onderscheppen of sluikstorters lik op stuk geven: camera’s zijn voor de Antwerpse lokale politie en de stedelijke toezichtsdienst onontbeerlijk om de veiligheid en leefbaarheid van onze stad te garanderen. Het forse cameranetwerk, dat de afgelopen jaren ook in de districten rond de binnenstad werd uitgerold, krijgt nu de grootste uitbreiding ooit. In één klap komen er 64 camera’s bij in bijna alle districten, van Ekeren tot Hoboken en van Linkeroever tot Deurne. Daarmee bouwt Antwerpen verder aan het meest verfijnde en ontwikkelde cameranetwerk van het land, dat ondertussen maar liefst 819 camera’s telt.

Het Antwerpse cameranetwerk

Het Antwerpse cameranetwerk begon erg bescheiden in het jaar 2000, toen er veiligheidscamera’s verschenen op de Via Sinjoor langs de Meir. Tegen 2012 was het cameranetwerk gegroeid om criminaliteit en overlast in Antwerpen-Noord en Borgerhout in beeld te brengen. In 2013 stak het netwerk voor het eerst de Ring over naar het Kiel. Een jaar later volgde Linkeroever. Ook andere districten buiten de binnenstad werden geleidelijk aan op het cameranetwerk aangesloten: Berchem en Wilrijk in 2016, Deurne in 2017, en Merksem en Hoboken in 2018.

Als een spinnenweb breidde het cameranetwerk op die manier uit over een groot deel van onze stad. Daarbij werd steeds gekeken naar logische aansluitingen op bestaande gebieden. Een cameranetwerk moet goed doordacht worden uitgebouwd. Vooraleer nieuwe camera’s te hangen, wordt altijd een analyse gemaakt van de criminele fenomenen en de overlast die ze kunnen bestrijden.

“Tijdens gesprekken met Antwerpenaren krijg ik eigenlijk nooit de vraag waarom er camera’s in de buurt hangen. De enige vraag is: waarom hangen ze er nog niét,” vertelt burgemeester Bart De Wever. “Camera’s zijn een bijzonder dankbaar instrument voor een kordate aanpak van criminaliteit en overlast. Of het nu gaat over het aansturen van interventieploegen, het ondersteunen van wijkacties of het aanleveren van bewijsmateriaal voor gerechtelijke onderzoeken: onze camera’s zijn van onschatbare waarde.”

Tussen 2020 en 2024 is het aantal veiligheidscamera’s in Antwerpen gestegen van 610 naar 819 (inclusief de 64 camera’s die er nu bijkomen). In onze stad hangen 583 vaste toezichtscamera’s (2020: 459). Dat kunnen zowel domecamera’s zijn als zogenaamde quad-cams, die naast een centrale, dynamische camera vier bijkomende camera’s hebben om altijd een 360° beeld te geven. Er zijn ook 40 mobiele camera’s (2020: 18), bijvoorbeeld voor specifieke sluikstortacties of voor tijdelijke fenomenen zoals een inbraakplaag.

Daarnaast heeft de lokale politie 183 vaste en 10 mobiele ANPR-camera’s (2020: 129 en 4) om het verkeer in de gaten te houden. De vaste ANPR-camera’s vormen drie schilden rond de stad: langs de Diamantwijk en het Centraal Station, rond de Singel, en rond de grote invalswegen en het havengebied. De ANPR-camera’s zijn van groot belang voor onder meer gerichte acties om bestuurders zonder geldig rijbewijs op te sporen, maar ook om bijvoorbeeld aanslagplegers in het drugsmilieu te onderscheppen. Tot slot beschikt de Antwerpse politie ook over 3 drones (2020: 0).

Nieuwe camera’s

Er komen nu 55 vaste toezichtscamera’s en 9 vaste ANPR-camera’s bij. Deze laatste versterken het buitenschild rond de stad langs grote invalswegen in Deurne, Wilrijk en Berchem. De nieuwe vaste toezichtscamera’s komen er in bijna alle districten:

• Binnenstad: 19 nieuwe camera’s om de bestaande dekking te verbeteren, nieuw openbaar domein op te nemen, en een uitbreiding naar de Damwijk.
• Linkeroever: 4 nieuwe camera’s langs de as van de Gloriantlaan.
• Kiel, Deurne, Borgerhout: 19 nieuwe camera’s om de bestaande dekking te verbeteren.
• Ekeren: 2 nieuwe camera’s langs de doorgangsweg in de dorpskern.
• Berchem: 3 nieuwe camera’s om het netwerk uit te breiden naar de wijk Groenenhoek.
• Hoboken: 2 nieuwe camera’s in Hoboken-centrum.
• Merksem: 6 nieuwe camera’s om de bestaande dekking te verbeteren, gekoppeld aan een uitbreiding naar het Kroonplein, Lambrechtshoeken en de Tuinwijk.

Burgemeester Bart De Wever: “In deze nieuwe uitbreiding zitten ook enkele locaties waar we vaste infrastructuur gaan voorzien voor tijdelijke camera’s. Het gaat dan om buurten waar een permanente camera volgens de veiligheidsanalyse weinig meerwaarde biedt, maar die wel geconfronteerd worden met erg periodieke overlastfenomenen. Denk aan een sluikstortgevoelige plek in de winter, of een pleintje met veel nachtlawaai door hangjongeren in de zomer. Dankzij deze dynamische manier van werken, kunnen we ook zo efficiënt mogelijk handhaven en kort op de bal spelen. We zullen deze werkwijze ook evalueren.”

Het Antwerpse camerabudget bedraagt ongeveer €1,4 miljoen per jaar. Elke nieuwe cameralocatie kost tussen de €20-25.000. Daar zit niet alleen de prijs van de camera zelf in, maar ook de infrastructuur, de netwerkverbinding en de montage. Het onderhoud van de camera’s gebeurt volgens een voortdurende opvolging. Vandalisme aan camera’s komt zeer zelden voor. Er zijn slechts enkele beschadigingen per jaar, meestal door een verkeersongeval of een onopzettelijke fout tijdens nutswerken.

Klaar voor de toekomst

Vorig jaar experimenteerde de stedelijke toezichtsdienst met mobiele camera’s die waren uitgerust met artificiële intelligentie. Na een succesvol proefproject besliste het Antwerpse stadsbestuur om verder in te zetten op het gebruik van AI-camera’s. Volgende acties met AI-camera’s staan gepland voor in de loop van dit voorjaar.

Burgemeester Bart De Wever: “Antwerpen is al lang voortrekker op vlak van slimme camera’s. Camera’s die bepaalde gedragingen of uiterlijke kenmerken zelf kunnen aanbrengen bij cameraoperatoren – denk aan de zoektocht naar de ‘man met het hoedje’ – kunnen een enorme tijdswinst betekenen en onze stad nog veiliger maken. De spreekwoordelijke ‘silver bullet’ was echter moeilijk te vinden. Een proefproject met AI-camera’s in Deurne om sluikstorters te betrappen, leverde echter 87 GAS-pv’s op in 3 weken. Normaal zou een cameraoperator 70 uur nodig hebben gehad om het beeldmateriaal te verwerken. Dankzij artificiële intelligentie was slechts 3,5 uur nodig. Dat is veelbelovend. Daarom gaan we nog sluikstortacties met AI-camera’s doen. Het zal niet lang duren vooraleer ook andere toezichtscamera’s met artificiële intelligentie worden uitgerust om overlast en criminaliteit te bestrijden. Technologie met AI is erg slim, maar bovendien in staat zelf te leren. De komende jaren zullen we een enorme toename aan de mogelijkheden met AI zien, en die beloven enkel goeds voor de veiligheid van de Antwerpenaar.”

Bart De Wever - Burgemeester