Antwerpen ontvangt consortium warmtenetwerk Nieuw Zuid

De stad ontving vandaag het consortium warmte@zuid waarmee ze een samenwerkingsovereenkomst zal afsluiten voor de aanleg en uitbating van het eerste grootschalige warmtenetwerk in Vlaanderen. Vanaf 2016 zal dit netwerk verwarming en sanitair warm water voorzien voor de 5000 inwoners, winkels en openbare gebouwen op Nieuw Zuid. De wijk zal daardoor als model kunnen dienen voor duurzame bouw en energieverbruik in Vlaanderen.

Een warmtenet is een collectief systeem dat verwarming en sanitair warm water biedt aan alle gebouwen (zowel particuliere woningen als bedrijven) in een bepaalde regio. Het toekomstige warmtenet op Nieuw Zuid zal bestaan uit een lokale energiecentrale die via een netwerk van 5 kilometer leidingen de warmte verdeelt naar 5000 klanten. Het leidingnet zal ondergronds liggen en goed geïsoleerd zijn. De warmte zal in een gesloten kring getransporteerd worden en bij de eindgebruiker afgeleverd worden via een warmtewisselaar.

Door centrale opwekking van warmte is het mogelijk om energiebronnen zoals industriële restwarmte, rioolwarmte of biogas te gebruiken die bij individuele warmteproductie niet rendabel of moeilijk bruikbaar zijn.

Nieuw Zuid: een duurzame wijk

Nieuw Zuid is de projectnaam voor een nieuwe woonwijk in het zuiden van Antwerpen. De wijk sluit aan op de stad en kijkt uit over de Schelde. Het gebied is gelegen achter het nieuwe justitiepaleis, in het verlengde van de gedempte Zuiderdokken langs de Scheldekaaien. Sinds het voorjaar van 2010 is de private projectontwikkelaar Triple Living eigenaar van een groot deel van de gronden van de wijk Nieuw Zuid.

Het warmteproject komt tot stand in nauwe samenwerking met Triple Living. De projectontwikkelaar moet er immers voor zorgen dat de gebouwen op het warmtenetwerk aangesloten worden. Verder levert hij een financiële bijdrage en stelt hij de gronden voor de infrastructuur mee ter beschikking.

Nieuw Zuid heeft naast het warmtenetwerk nog meer troeven: de wijk krijgt veel streekeigen groen zowel in de vorm van een groot park als veel groen in het straatbeeld, voor alle gebouwen geldt een energiezuinige bouwstandaard, alternatieve woonvormen worden uitgetest, de wijk zal hemelwaterneutraal zijn, bovengronds parkeren is enkel mogelijk voor bezoekers,…

Voor de stad wordt Nieuw Zuid de praktijktoets van het stedelijke beleid dat de afgelopen jaren rond duurzaamheid werd opgezet.

warmte@zuid: de warmteaanbieder op Nieuw Zuid

De stad Antwerpen werkte de voorbije jaren de afspraken uit om een concessiehouder voor het warmtenetwerk te kunnen aanstellen. De gemeenteraad van 22 september 2014 verleende de goedkeuring aan de overeenkomst met de concessiehouder zodat de samenwerking nu een feit is.

De bedrijven Iveg, water-link, Dalkia en Indaver verenigden zich in warmte@zuid, het consortium dat het warmtenetwerk zal bouwen en exploiteren. Dit consortium bezit de nodige expertise, draagkracht en lokale verankering om dit project tot een goed einde te brengen. Iveg en water-link zien warmtenetten als een verlengstuk van hun opdracht als netwerkbeheerders. Dalkia en Indaver zullen in dit project hun competentie aanwenden wat betreft warmteproductie.

De concessiehouder voorziet een investeringsbedrag van 16 miljoen euro over de totale looptijd van het project. De concessieovereenkomst loopt voor 40 jaar.

Een warmtecentrale als landmark

In eerste instantie maakt het warmtenetwerk gebruik van industriële aardgasketels. Na enkele jaren wil de uitbater de productiemethode vergroenen en zal er gebruik gemaakt worden van hernieuwbare warmtebronnen. Op middellange termijn (tussen 10 en 20 jaar) wil de stad een warmtebron uit de ruimere omgeving aanbieden die Nieuw Zuid via restwarmte van warmte kan voorzien.

De warmtecentrale komt aan de rand van het park. Het gebouw wordt op maat van de warmtevraag en het masterplan Nieuw Zuid ontworpen, waardoor het ook op een verantwoorde manier in de omgeving opgaat. noAarchitecten heeft het schetsontwerp voor de warmtecentrale opgemaakt. Studieburo Mouton, Henk Pijpaert Engineering en Daidalos Peutz verzorgden de technische studies.

Het gebouw bestaat uit een sokkel waarin de technische installaties, zoals de ketels, gehuisvest worden, en een toren die dienst doet als schouw. Hierdoor zijn er geen afzonderlijke verwarmingsketels met schouw meer nodig in de gebouwen van Nieuw Zuid, wat de luchtkwaliteit ten goede komt. Het ontwerp wil door zijn vorm een landmark voor de duurzame wijk worden.

Waarom kiest Antwerpen voor een warmtenetwerk?

Het warmteproject op Nieuw Zuid draagt bij aan het Antwerps klimaatbeleid dat als langetermijndoelstelling klimaatneutraliteit in 2050 nastreeft. De bewoners krijgen op een efficiënte, duurzame en betaalbare wijze hun warmte aangeboden.

Deze lokale energieproductie is een eerste stap in het terugdringen van de Vlaamse afhankelijkheid van geïmporteerde fossiele energiebronnen uit vaak minder stabiele regio's.

Het warmtenet van Nieuw Zuid is slechts één van de warmteprojecten waar de stad Antwerpen aan werkt. Onderzoek naar duurzame warmte voor Antwerpen-Noord en de stedelijke energiekaarten moeten op korte tot middellange termijn tot nieuwe warmtenetten kunnen leiden.

Bovendien moet dit unieke project in Vlaanderen de kennis over warmtenetwerken zowel bij beleidsmakers, technici als de bevolking vergroten. De warmteregelgeving die de stad op lokaal niveau met de concessiehouder uitwerkte, kan als inspiratiebron dienen voor het Vlaams niveau en andere steden.

Bouwplanning

In het voorjaar van 2015 start warmte@zuid met de eerste fase van de aanleg van de warmteleidingen. Midden 2015 moet het eerste gebouw op Nieuw Zuid al aangesloten zijn op het warmtenetwerk, al zal de warmte dan nog via tijdelijke warmte-units in containers opgewekt worden. Tegelijkertijd wordt er ook gebouwd aan de energiecentrale. Midden 2016 zal die afgewerkt zijn, zodat het netwerk op dat moment operationeel kan worden.

In eerste instantie zal het warmtenet dienen voor de nieuwe gebouwen op de site van Nieuw Zuid. Op termijn kan ook gekeken worden naar een vrijwillige aansluiting op het warmtenet van bestaande gebouwen die zich in de nabije omgeving van Nieuw Zuid bevinden.

Verantwoordelijke schepen: Nabilla Ait Daoud, schepen voor leefmilieu