Breed draagvlak voor Antwerpse warmtenetten

Bij de ontwikkeling van nieuwe warmtenetten zullen in de toekomst de stad Antwerpen, provincie Antwerpen, Woonhaven Antwerpen en netwerkbeheerders IMEA/Eandis en IVEG/Infrax nauw samenwerken. Deze partners tekenden vandaag een samenwerkingsovereenkomst. De uitbouw van stadsregionale warmtenetten startte al met de aanleg van de duurzame wijk Nieuw Zuid. Dit is het eerste warmtenet in de stad, maar niet het laatste. Ook in Antwerpen-Noord werd de haalbaarheid van een warmtenet onderzocht en aangetoond. Vandaag engageerden de vijf partners zich officieel om als strategische coalitie vanuit de eigen sterktes bij te dragen.

Op dinsdag 30 juni kwamen de partners in aanwezigheid van de politieke verantwoordelijken samen in het provinciehuis aan de Singel waar ze een intentieovereenkomst afsloten rond Antwerpse warmtenetten. Een warmtenet is een technisch systeem waarmee warm water van een producent naar verbruikers gepompt wordt. Deze warmte kan dan gebruikt worden voor ruimteverwarming of de aanmaak van sanitair warm water. Een dergelijk net is ideaal om lokale hernieuwbare warmtebronnen of restwarmtebronnen te benutten.

Doelgebied Antwerpen-Noord
De aanleiding voor de samenwerking zijn de onderzoeken die de stad eerder liet uitvoeren omtrent de haalbaarheid van duurzame warmtenetten in het noorden van Antwerpen (omgeving Luchtbal, Rozemaai, Luithagen, Logistiek Park Schijns). In deze onderzoeken werd de haalbaarheid aangetoond van warmtenetten die gevoed worden met industriële restwarmte uit het havengebied. Deze netten kunnen meer dan 5000 gezinnen van warmte voorzien. Op langere termijn bestrijkt het potentieel van zo’n net in Antwerpen-Noord tienduizenden gezinnen. Zo kan meer dan 90% aan CO2-uitstoot worden vermeden en de import van aardgas met ongeveer 90% worden teruggedrongen voor die gezinnen.

Aspecten van de samenwerking
In de overeenkomsten leggen de partners vast om een projectgroep op te richten. De projectgroep staat onder andere in voor:
·    het onderzoeken van technische, economische, juridische of maatschappelijke aspecten van potentiële warmteprojecten en de verdere uitwerking hiervan;
·    het vaststellen van een zakelijk kader voor de realisatie en exploitatie van een warmteproject;
·    het maken van een projectdefinitie waarin de ambities, voorwaarden, het projectgebied,… van een warmteproject worden uiteengezet. Deze projectdefinitie vormt dan de basis om partners te zoeken en aan te stellen voor de uitbouw van een warmteproject.

Meerwaarde van de intentieovereenkomsten
Door de intentieovereenkomst tussen de stad en de provincie Antwerpen, kunnen beide besturen efficiënter kennis opbouwen over warmtenetten. Daarnaast kan de provincie de stad bijstaan in het ontwikkelen van warmteprojecten waarbij ook andere gemeenten betrokken zijn.

“Als provincie kunnen we onze samenwerkingsverbanden aanwenden om op grote schaal gebruikers van deze warmtenetten te vinden in verschillende gebieden. Momenteel loopt er bijvoorbeeld een studie over de uitbouw van een warmtenet voor het bedrijventerrein Terbekehof in Wilrijk, dat gevoed kan worden met restwarmte van de ISVAG verbrandingsoven. Op termijn kan zo’n warmtenet verder uitgebreid worden richting bijvoorbeeld Antwerpen Kiel. De warmtenetten creëren ook kansen voor een belangrijke economische sector in de provincie, met name de glastuinbouw. Voor hen zien we in samenwerking  mogelijkheden om hun sector te verduurzamen en hun energiefactuur naar omlaag halen”.
 
“Onze provinciale school voor tuin- en landbouw Pito Stabroek ligt vlakbij de haven en dus ook bij producenten van restwarmte, zoals Indaver. De school zou daardoor wel eens één van de ontvangers kunnen worden. Dat past bovendien helemaal in de eerdere investeringen die de provincie in de school heeft gedaan rond duurzaamheid.”

Antwerps schepen voor leefmilieu Nabilla Ait Daoud : “Warmtenetten zijn belangrijk om op termijn de stedelijke energie- en klimaatdoelstellingen te behalen. Het is een uitdagende strategische energiekeuze waarbij betaalbaarheid, leveringszekerheid en ecologische duurzaamheid belangrijke maatstaven zijn. Laten we vandaag vooral gebruiken om even gezamenlijk stil te staan bij onze kansen en ambities. We zijn de weg ingeslagen van een prachtig en duurzaam project. Ik hoop dat de realisatie van het warmtenet op Nieuw Zuid maar een opstapje is tot het waarmaken van een duurzame stad.”

Het uitgebreide patrimonium van Woonhaven kan op zijn beurt ingeschakeld worden voor de minimum warmtevraag die nodig is om een warmteproject haalbaar te maken. Daarnaast kan de stad bij de opmaak van het zakelijke model de randvoorwaarden bewaken die nodig zijn zodat Woonhaven zou kunnen aansluiten op een warmtenet.

Distributienetbeheerders IMEA/Eandis en IVEG/Infrax hebben gasnetten onder het Antwerpse grondgebied. Deze partners zouden vanwege hun technische knowhow later kunnen instaan voor de realisatie van de warmtedistributienetten (fijnmazig net dat de warmte naar de gebouwen verdeelt) en de organisatie van het warmtetransportnet (netwerk tussen de bron van de warmte en de distributienetten).

“Het potentieel van warmtenetten moet maximaal worden benut”, aldus Koen Kennis, voorzitter Imea, “We zijn verheugd dat de stad zeer gericht met enkele partijen wil samenwerken.” IMEA en Eandis nemen graag de rol op om de openbare dienstverlening rond warmtenetten mee waar te maken.

Frank Vanbrabant, CEO Infrax: "Warmtenetten zijn een logische aanvulling op al onze leidinggebonden activiteiten. Bij Infrax zijn we gespecialiseerd in de aanleg en het onderhoud van ondergrondse netten. Warmtenetten leveren daarenboven een belangrijke bijdrage aan een duurzame toekomst, en daar zetten wij al decennialang op in."

Alle partners geven hiermee aan dat warmtenetten een belangrijk middel voor Antwerpen zijn in de transformatie naar een maatschappij die duurzaam met energie omspringt.

Verdere samenwerking
De ondertekening van de intentieovereenkomsten is een belangrijke eerste stap in de samenwerking tussen de vijf partners. In een latere fase kan dit leiden tot samenwerkingsovereenkomsten die de effectieve investeringen in en dus realisatie van nieuwe Antwerpse warmtenetten mogelijk maken.

Verantwoordelijke schepen: Nabilla Ait Daoud, schepen voor leefmilieu