Ontdek de mens achter het monument tijdens Open Monumentendag in Antwerpen

Met als thema ’Erfgoed vroeger, nu en in de toekomst’ staat Open Monumentendag dit jaar in het teken van het bewaren, herbestemmen en restaureren van monumenten. De stad Antwerpen heeft ook voor deze editie een boeiend programma samengesteld, met maar liefst een 50-tal locaties die op zondag 14 september kunnen bezocht worden.

Een leegstaand gebouw wordt zelden goed onderhouden. Een pand wordt daarom best gebruikt, ook al betekent dit dat het een andere functie moet krijgen. Maar hoe ver kan je gaan om een bepaald pand aan te passen voor zijn nieuw gebruik? Welke karakteristieken moeten zeker bewaard blijven? Dergelijke vragen komen bij elk project naar boven.

Ook de opvattingen over hoe je een gebouw moet restaureren evolueerden in de tijd. Vroeger kwam restauratie vaak neer op het reconstrueren of verfraaien van een gebouw, nu is men daar terughoudender in en wordt meer ingezet op onderhoud en maatregelen om het bestaande te behouden.

Hoe dan ook, restaureren en herbestemmen is in de eerste plaats het werk van mensen. Tijdens deze Open Monumentendag komen dan ook de mensen achter het monument aan het woord: de bouwhistorici, restaurateurs, gespecialiseerde aannemers en architecten, vrijwilligers, enzovoort. Hoe gaan zij - elk op hun manier - om met waardevol erfgoed?

Een recordaantal locaties

Een 50-tal panden stellen hun deuren open op zondag 14 september. De locaties zijn gratis - en in sommige gevallen heel uitzonderlijk - te bezichtigen. Zo kunnen bezoekers een kijkje nemen in het Zuiderpershuis (Waalsekaai 14), de Sint-Nicolaaskapel waar nu het poppentheater Van Campen gevestigd is (Lange Nieuwstraat 3), het atheneum van Deurne (Frank Craeybeckxlaan 22) en van Antwerpen (Franklin Rooseveltplaats 11), het kasteel en de begraafplaats Schoonselhof (in Hoboken), de Roma (Turnhoutsebaan 286) en de bank J.Van Breda & C°, vroeger het goederenstation Zuid (Ledeganckkaai 7) - om er maar enkele te noemen.

De Open Monumentendag is een grote publiekstrekker: bij vorige edities kon de stad telkens rekenen op zo’n 35 000 bezoekers. Deze dag biedt de bezoeker een uitstekende gelegenheid om kennis te maken met het stedelijk cultuurpatrimonium en sensibiliseert zo om zorgvuldig om te gaan met beschermd en niet-beschermd waardevol erfgoed.

Overzichtelijk in een handig programmaboekje

Een programmaboekje geeft een overzicht van de panden die tijdens de Open Monumentendag in Antwerpen bezocht kunnen worden, met telkens een korte beschrijving erbij. Dankzij de handige stadsplannetjes kunnen geïnteresseerden zelf een wandeling samenstellen of één van de uitgestippelde wandel- of fietsroutes volgen. De deelnemende locaties werden namelijk ingedeeld in thematische en geografische clusters: religieus erfgoed, Kaaien, Leien, Antwerpen-Noord, Deurne-dorp en Hoboken.

Ook praktische informatie over de activiteiten, de openingsuren, de toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers, eventuele noodzakelijke reservaties en de bereikbaarheid met het openbaar vervoer, zijn in het boekje terug te vinden.

Nieuw is dat het boekje nu ook doorspekt is met interviews, waarin mensen die professioneel of vrijwillig zorg dragen voor erfgoed vertellen op welke manier zij een monument benaderen en wat hun insteek is bij het onderhouden, restaureren of herbestemmen van een waardevol pand.

Het programmaboekje van de Open Monumentendag is vooraf gratis te verkrijgen in bibliotheken, districtshuizen en cultuurcentra. Het boekje staat ook op de stedelijke website: www.antwerpen.be/openmonumentendag.  

Tijdens de Open Monumentendag fungeren Het Steen (Steenplein 1) en de dienst Toerisme en Congres (op de Grote Markt en in het Centraal Station) als informatiepunten. Ook op de deelnemende locaties liggen programmaboekjes klaar om mee te nemen.

Autovrije binnenstad

Open Monumentendag valt dit jaar samen met Antwerpen Autovrij. Tijdens dit evenement wordt de Antwerpse binnenstad (het gebied tussen Leien en Kaaien) afgesloten voor het autoverkeer. De Leien zelf blijven open, de Kaaien zijn grotendeels afgesloten tussen 10 en 18 uur. Alle opengestelde monumenten - in de binnenstad of daarbuiten – zijn uiteraard bereikbaar met het openbaar vervoer, de fiets of te voet.

Verantwoordelijke schepen: Rob Van de Velde