Stad neemt maatregelen voor beter leefmilieu aan de hand van hittekaart

De stad Antwerpen heeft een stedelijke hittekaart en een analyse van het stedelijk hitte-eilandeffect laten opmaken door het Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Daaruit blijkt dat het in de stad in de zomer enkele graden warmer is dan op het omliggende platteland. Om de leefbaarheid in de stad op warme dagen te vergroten, neemt de stad enkele maatregelen. De hittekaart zal daarbij helpen en wordt ook in overweging genomen bij het opmaken van het stedelijke groenplan.

Een stedelijk hitte-eiland (SHE) of Urban Heat Island (UHI) ontstaat wanneer er een temperatuurverschil optreedt tussen de stad en het omliggende platteland. Dat temperatuurverschil is vooral een gevolg van de bebouwde en verharde omgeving in een stad. De warmte wordt opgeslagen en vertraagd weer afgegeven aan de lucht. In een stad is er ook minder verdamping omdat er vergeleken met het platteland minder groen is en de bodem meer afgedicht is.

Het stedelijk hitte-eilandeffect is ’s nachts het grootst en is vooral voelbaar tijdens de zomermaanden. De hogere temperaturen in de stad kunnen dan leiden tot een gevoel van onbehagen of ‘hittestress’. Tijdens hittegolven kan dat onder meer leiden tot verhoogde gezondheidsproblemen en zelfs sterfte.

Hittekaarten helpen bij doelgericht nemen van maatregelen

De hittestudie en een aantal hittekaarten moeten het mogelijk maken het effect van het hitte-eiland op Antwerpen in te schatten nu en 2030. Zo kunnen er doelgericht maatregelen getroffen worden om de leefbaarheid in de stad te verbeteren. Uit de hittekaart van het nachtelijk SHE-effect is af te lezen dat de luchttemperatuur in de binnenstad gemiddeld een kleine 4°C hoger ligt dan in niet-stedelijk gebied. Op warme dagen kan het verschil oplopen tot 8 à 9°C. Het blijkt ook dat vergeleken met de randgemeenten er in de stad per zomer gemiddeld 16 nachten meer zijn waarbij de temperatuur niet onder de 18°C zakt.

Uit de studie blijkt dat het SHE en de samengaande hittestress voornamelijk afhangen van de aanwezigheid van groen en water (fotosynthese en verdamping). Ook de verdichtingsgraad, de natuurlijke ventilatie door wind en de schaduw in de open ruimte spelen een rol.

Gebruik van de hittekaart en concrete acties

De hittekaart zal worden gebruikt in de planningsprocessen en in het bijzonder bij het opstellen van de stedelijke en lokale groenplannen. Ook worden relevante bepalingen, zoals het verplichten van groendaken en het vergroenen van parkeerplaatsen en tuinen, meegegeven in de actualisatie van de bouwcode. Daarnaast zal er een  beroep worden gedaan op de temperatuurmetingen en resultaten van de studie om de bevolking sneller en accurater te informeren over acute situaties en maatregelen die kunnen worden genomen bij extreme hitte in de stad.

Europese onderzoeksprojecten

De stad Antwerpen participeert tenslotte in twee grootschalige Europese onderzoeksprojecten, Naclim FP7 en Ramses-cities FP7, samen met steden als Berlijn, London, Rio de Janeiro, Bilbao en New York die onder meer het stedelijk hitte-eiland onderzoeken.

De hittekaarten en het volledige eindrapport van het onderzoek zijn te vinden op www.antwerpen.be/ecohuis