Driejaarlijkse meting Antwerpse winkelstraten: commerciële dichtheid groeit

Stad Antwerpen inventariseerde in 2022 opnieuw het commerciële aanbod in de verschillende stedelijke winkelstraten. De stad doet dit om de drie jaar, aangezien het winkelaanbod continu verandert. Zo brengt ze bepaalde dynamieken in kaart, zoals het groeien, verschuiven of inkrimpen van winkelkernen. Als dé shoppingstad van Vlaanderen is de stad heel erg begaan met het hoe en wat in de Antwerpse winkelstraten.

Elke drie jaar inventariseert de stad het aanbod in de panden van winkelstraten. In 2022 voerde ze dit onderzoek al voor de zevende keer uit. Per winkelstraat wordt geanalyseerd welke winkels, horeca en diensten er gevestigd zijn, maar ook hoeveel leegstaande panden er zijn. Aan de hand van die cijfers ziet men wat de dichtheid is, of de commerciële mix in evenwicht is en waar moet bijgestuurd worden. Die inzichten gebruikt de stad om haar beleid optimaal vorm te geven.

Schepen voor middenstand Koen Kennis: “We voeren al langer een kernversterkend beleid en legden dit vast in de Beleidsnota Detailhandel in 2020. We zien nu dat deze krachtlijnen effect hebben, nieuw commercieel aanbod dat zich hier vestigt en ook het compacter maken van een aantal gebieden zorgt voor sterkere winkelkernen en een groeiende densiteit. Dit alles komt de aantrekkelijkheid van onze kernen alleen maar ten goede."

De meting van 2022 onderzoekt 47 winkelgebieden in alle Antwerpse districten. Deze gebieden omvatten 7.458 panden waarvan 5.893 een commercieel karakter hebben. Van deze commerciële groep zijn er 5.132 panden actief ingevuld.

Breder aanbod

Horeca en diensten nemen in deze meting samen 40% van het aanbod in, wat zorgt voor een bredere mix in de winkelstraten. Het aanbod van kleding, schoenen e.d. daalde met ongeveer 3,5% als we de cijfers van 2010 vergelijken met die van 2022.

Commerciële dichtheid groeit

Een belangrijk cijfer is de 'commerciële dichtheid', met name het percentage van actief ingevulde commerciële panden. Met de huidige meting bedraagt dit cijfer 68,8% - vergeleken met 65% in 2019. In de Beleidsnota Detailhandel 2020 schoof de stad het principe van clustering naar voor, en dat werpt nu duidelijk zijn vruchten af. Stad Antwerpen stimuleert ondernemers om zich te vestigen in afgebakende gebieden en niet in de randen of buiten het gebied.

Leegstand blijft stabiel

Sinds 2013 toont het onderzoek stabiele leegstandscijfers, schommelend tussen 12,5% en 13%. Het cijfer voor 2022 (12,91%) ligt in diezelfde lijn.

Aantal winkel- en horecaketens blijft licht dalen

Ook in 2022 is er een lichte daling in het percentage ketens. 13,17% van de actieve commerciële panden is onderdeel van een keten. In 2013 was dat nog bijna 14%. De dalende expansie van winkelketens is een internationaal fenomeen; de meeste nieuwe ketens in de gebieden zijn onderdeel van een supermarkt- of horecaonderneming.

Aantal imagoverlagende panden zakt verder

In de loop van de jaren riep de stad beleidsmaatregelen zoals de uitbatingsvergunning in het leven, om imagoverlagende handelszaken (nachtwinkels, gokhandels, horeca VZW’s en dergelijke) een halt toe te roepen. Momenteel is nog maar 4% van de commerciële zaken imagoverlagend.

Omgeving Meir, Wilde Zee en Nationalestraat

In het Antwerpse winkelhart vestigden zich meer horeca en diensten, wat zorgt voor een diverse mix in het aanbod. In de aanloopstraten, shoppingcentra en secundaire locaties is er wel een hoger percentage leegstand. Dit heeft uiteraard een impact op de resultaten voor het volledige gebied. De toplocaties in deze gebieden (zoals de Meir-as) blijven nog steeds populair – daar blijft de leegstand beperkt tot de gebruikelijke 5%.

De Keyserlei-Century Center

Door de komst van de Antwerp Tower, met haar volledig ingevulde sokkel, en de renovatiewerken aan de galerij van Century Center, groeide de commerciële dichtheid in het gebied met 10% tegenover 2019.

Quellinstraat-Frankrijklei

De afgeronde werken aan de Leien hebben een positieve impact op dit gebied. De commerciële dichtheid groeide met 7,5% tegenover 2019.

Jezusstraat-Sint-Jacobsmarkt

Hier was er een grote impact van de Leienwerken te merken in de meting van 2019. In 2022 zien we een aanzienlijke daling van de leegstand en daarnaast zijn in dit gebied ook grote herontwikkelingsprojecten die positieve dynamiek zullen geven. De commerciële dichtheid groeide met 6,9% tegenover 2019.

Meer info over de resultaten en het volledige rapport staat op https://www.antwerpen.be/info/meting-winkelstraten.

Koen Kennis - Schepen bevoegd voor financiën, mobiliteit, toerisme, middenstand en decentralisatie