Provincie hervormt en investeert in 2023 verder in een duurzame toekomst

Budgetbesprekingen 2023
2023 wordt ook voor provincie Antwerpen een financieel uitdagend jaar. De inflatie- en energiecrisis zorgt voor een meerkost van 52 miljoen euro voor de rest van de legislatuur. Hoewel de provincie Antwerpen de voorbije jaren een financiële buffer heeft aangelegd, is zowel het uitgaven- als inkomstenbeleid bijgestuurd. Het belangrijkste antwoord van de provincie op de financiële uitdaging is evenwel een optimalisatie van de werking van de provincie, waarbij met het oog op duurzame resultaten een gefaseerd en gedifferentieerd plan werd opgesteld. Ook voert de provincie investeringen in een duurzaam patrimoniumbeleid verder op.

Gedeputeerde Luk Lemmens, woordvoerder van de deputatie: “Met een scherpere focus op onze basisopdrachten willen we investeren in een duurzaam beleid waarbij de provincie zich duidelijk profileert als een wendbare overheid; wendbaarheid is immers een basisvoorwaarde om als overheid een antwoord te kunnen bieden aan de toenemende snelheid waarmee maatschappelijke, economische en politieke veranderingen zich aandienen.”

In de begroting van 2023 en bijhorende wijzigingen van het meerjarenplan is uiteraard ook op korte termijn op de crisis geanticipeerd met een aangepast inkomsten- en uitgavenbeleid. Het tekort wordt niet naar de toekomst doorgeschoven.
Gedeputeerde Jan De Haes, bevoegd voor Financiën licht toe: “De meerkost van 52 miljoen euro wordt deels ondervangen door de buffer die we de voorbije jaren aangelegd hebben. Daarnaast zal een deel opgevangen worden door de indexaanpassing van de belastingen en een modernisering van onze financiële processen. Tot slot leggen we met diverse provinciale, verzelfstandigde entiteiten een traject af om hun financiële responsabilisering en zelfredzaamheid verder te verhogen zodat ze minder afhankelijk worden van de provinciale dotaties.”

Niettemin speelt de provincie op de omstandigheden niet enkel in met een ad hoc aangepast uitgavenbeleid in de resterende legislatuur. De focus ligt op een duurzaam beleid dat de organisatie op lange termijn versterkt. Een doortastende aanpak van provinciale financiële uitdaging bestaat daarbij enerzijds uit een nog meer efficiënte of geoptimaliseerde werking van de provincie en anderzijds een investeringsbeleid in actieplannen die op termijn meer renderen dan de investering op zich.

Er is daartoe een gedifferentieerd en gefaseerd plan opgesteld dat vertrekt vanuit 4 globale uitgangspunten:

inzet op onze basisopdrachten;
de provincie Antwerpen is een wendbare en efficiënte organisatie;
kostenbewust met personeelskader en organisatie omgaan;   
inzetten op functies met een duidelijke return onder meer op het vlak van energie, klimaat.

Gedeputeerde Luk Lemmens: “In 2018 bracht de interne staatshervorming een vergrote focus met zich mee op specifieke bevoegdheden waarmee de provincie als bovenlokaal overheidsniveau ondersteuning biedt aan lokale besturen, zowel op vlak van beleid alsook operationele ondersteuning in de uitvoering van het lokale beleid. In feite hebben we ons werkingskader nu nog beter omlijnd en de taakomschrijving verder verfijnd. Door onze taken en werking als overheid te onderzoeken en te verscherpen, geven we blijk van durf en verantwoordelijkeidszin. En dat in tijden dat overheden focussen op louter besparingen of de factuur naar de toekomst doorschuiven.”

Vanuit deze uitgangspunten zijn er 14 opdrachten geformuleerd. Zo zal de provincie Antwerpen in de toekomst taken afbouwen en stopzetten, ofwel door uitdoving ofwel door overname. Zo wordt de provinciale werking van het Suske & Wiske Museum tegen 1 januari 2025 stopgezet en wordt een overnemer gezocht. Ook de bibliotheekwerking en uitleendienst van DocAtlas stoppen als werking vanuit de provincie op 1 januari 2025. Naar voorbeeld van de stad Turnhout wordt een integratie in de bibliotheekwerking van andere steden gezocht. De werking rond digitalisering, levenslang leren en taal wordt verder gezet binnen de dienst werk van de provincie. De opdracht van de provincie voor de Warande loopt af op 1 januari 2025. Wij starten de gesprekken met Vlaanderen en de stad Turnhout om een definitieve oplossing te bieden.

De werking van tal van diensten wordt geoptimaliseerd. In 2023 wordt bijvoorbeeld een masterplan uitgewerkt rond de toekomst van het Gouverneur Kinsbergen Centrum. Daarbij worden niet alleen de taken van het centrum gedefinieerd, maar ook een ruimere infrastructuuroefening gemaakt. De provincie Antwerpen wil namelijk dienstverlening clusteren en centraliseren zodat leeggekomen patrimonium verkocht kan worden.

Deze focus op de basisopdrachten en de optimalisatie-oefening hebben impact op het personeelskader, waarbij medewerkers overtallig worden. De provincie Antwerpen vangt dit op met een kader voor personeelsbewegingen waarbij begeleiding op maat wordt voorzien.

De aankomende pensioneringsgolf biedt de opportuniteit om toekomstige vervangingen af te zetten tegen de te realiseren doelstellingen. Het gaat over ongeveer 250 VTE tegen eind 2025.

Meer investeren om te besparen

Tot slot wil de provincie Antwerpen in 2023 meer investeren in projecten en functies gerelateerd aan energie, klimaat en het verwerven van Europese middelen; en die een hoge return on investment hebben. Daarom maakt de provincie Antwerpen werk van het versneld energiezuinig en klimaatneutraal maken van ons patrimonium.

In tijden van hoge energiekosten is het energieverbruik vaak een grote slokkop in een budgettering. Het provinciehuis toont echter aan dat een duurzaam investeringsbeleid in een energiezuinig patrimonium effectief rendeert. Het klimaatneutrale provinciehuis zorgt voor een besparing van meer dan een miljoen euro per jaar aan energie.

10 speerpunten voor 2023

Er is een positieve trend in de cijfers van het woon-verkeer uit de provincie dat via de fietsostrades in plaats van de autostrades naar Antwerpen pendelt. De haven met zijn 60.000 werknemers bij 900 bedrijven is nog onvoldoende geëxploreerd terrein. De provincie Antwerpen maakt daarom samen met stad Antwerpen in 2023 werk van een versterkte havenverbinding F12 Antwerpen-Bergen-op-Zoom, een investering van 1,6 miljoen euro op een totaal van 11,5 miljoen dat de provincie in eigen fietsostrades investeert.

In het kader van een water- en energiezuinig en klimaatneutraal patrimoniumbeleid maakt de provincie Antwerpen tegen 2025 een masterplan water/droogte en energie voor al haar gebouwen en domeinen. De provincie investeert hierin € 815.000.
De provincie werft daartoe 5 deskundigen aan die prioritaire aandacht geven aan de scholen en recreatiedomeinen. Het gaat daarbij om deskundigen energie die moeten helpen bij het verlagen van hun verbruik. Ter ondersteuning wordt bij het departement logistiek een projectingenieur gebouwautomatisatie en smart buildings aangeworven. Ook wordt het departement met 2 ingenieurs versterkt. In totaal gaat het om een investering van € 356.200 euro.
De provincie stimuleert iedereen die wil bouwen of renoveren om dat duurzaam en circulair te doen. We informeren en adviseren particulieren maar ook bouwprofessionals en grote bouwheren als scholen, zorginstellingen, bedrijven en lokale besturen. Op Kamp C wordt een demonstratiewoning gebouwd, die helemaal uit natuurlijke elementen is opgetrokken. Voor alle initiatieven rond duurzaam bouwen en wonen is meer dan 1,4 miljoen euro voorzien.

Toerisme Provincie Antwerpen beheert 12 wandelknooppuntennetwerken. Deze wandelnetwerken zijn niet gebiedsdekkend. Al geruime tijd vragen steden en gemeenten en vakantiemakers naar kwaliteitsvolle uitbreiding. TPA ontwikkelt daarom Wandelwijzer dat twee netwerken combineert: virtuele wandelnetwerken en een selectie van toeristisch aantrekkelijke bewegwijzerde wandelnetwerken. Samen vormen ze één digitale onderlaag die op termijn tot 80% van de provincie kan afdekken en waarmee we info vergaren over waterstanden, brandgevaar, broedseizoen, wegenwerken van een bepaald gebied of traject. Via een meerjarenplanwijziging investeert de provincie hierin 800.000 euro.

Met het project Groene Oases lanceert provincie Antwerpen samen met de regionale landschappen en MOS een grootschalig, doch laagdrempelig vergroeningsproject voor scholen. Gedaan met de lange wachttijden, moeizame administratie en lang planningsproces. Provincie Antwerpen zorgt voor de coördinatie en een financiering van 750.000 euro; de Regionale Landschappen staan in voor de uitvoering. Bij grotere projecten sluit MOS mee aan om een educatief traject te ontwikkelen.

Het Provinciaal Onderwijs Antwerpen investeert in zowel innovatief didactisch materiaal als in moderne, duurzame huisvesting. Om de snel evoluerende technologieën in de bedrijfswereld te kunnen volgen, zijn blijvende investeringen van cruciaal belang. We focussen in onze nieuwe infrastructuurprojecten op duurzaamheid. In totaal zal er in 2023 meer dan 12,6 miljoen euro geïnvesteerd worden.

Door hybride leeromgevingen te creëren versterkt provincie Antwerpen de wisselwerking tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Scholen gaan daarvoor op een vernieuwende manier samenwerken met zorginstellingen en ondernemingen in bouw en logistiek. In het kader van levenslang leren worden er nieuwe opleidingen ontwikkeld voor oud- en kortgeschoolden in de speerpuntsectoren logistiek, bouw en zorg. De focus ligt daarbij op digitale competenties. Het provinciebestuur investeert 3,3 miljoen in haar flankerend onderwijs- en arbeidsmarktbeleid.

Het provinciebestuur blijft investeren in de transitie naar een duurzame landbouw, onder meer via praktijkonderzoek rond diverse thema’s: water, bodemkwaliteit, energie, emissies, dierenwelzijn,… Onze proefbedrijven en onderzoekscentra testen en ontwikkelen innovaties die daarna op land- en tuinbouwbedrijven worden ingezet. Er is onder meer 2,5 miljoen euro voorzien voor de uitbreiding van de Hooibeekhoeve in Geel, het proefbedrijf voor melkveehouderij en voedergewassen.

In het Vrijbroekpark ligt de hotelruïne alias het ‘spookhotel’ in de natuur verscholen. Van onafgewerkt, megalomaan bouwproject naar verboden en daardoor aanlokkelijke trekpleister, wordt de site geherwaardeerd als een uniek belevingspunt dat voor verschillende bezoekersprofielen (gezinnen met kinderen, buitenlandse toeristen, jongeren,…); dit in aanknoping met belangrijke wandel- en fietsroutes in de omgeving. De worden diverse linken gelegd met het toeristisch aanbod van Kunststad Mechelen door ook culturele beleving erin te integreren. De provincie investeert in 2023 350.000 euro en voorziet in de meerjarenplanning 900.000 euro.