Slachthuiswijk: definitief ontwerp eerste fase publieke ruimte goedgekeurd

Stad Antwerpen keurde het definitieve ontwerp goed voor de eerste fase van de publieke ruimte van de Slachthuiswijk. Autoluwe speel-, sport- en ontmoetingsruimtes zullen de nieuwe en bestaande delen van de wijk aan Antwerpen-Dam verbinden. De wijk krijgt een groener karakter door bestaande bomen maximaal te behouden, toekomstbomen alle ruimte te geven en diverse mixen van heesters, vaste planten, kruiden, grassen en bloemen aan te planten. Als alles vlot verloopt, zal de aanleg van dit eerste stuk midden 2023 starten.

De stad wil het projectgebied in Antwerpen-Noord (Slachthuissite – Noordschippersdok – Lobroekdok) herontwikkelen tot een gemengd en kwalitatief gebied met als bestemming wonen, diensten, recreatie en bedrijvigheid. Eind 2017 werd daarvoor een masterplan goedgekeurd. In februari 2020 is een ontwerpteam aangesteld voor de publieke ruimte in het gebied. Die omvat deels de bestaande publieke ruimte in de Slachthuiswijk en deels nieuwe publieke ruimte binnen de geplande herontwikkeling.

Zowel de opmaak van het ontwerp als de uitvoering van de publieke ruimte gebeurt gefaseerd. Het voorontwerp voor de eerste twee fases van de publieke ruimte (de buurt rond de Kalverwei en de slachthuishallen, de zone Noordschippersdok en het Kalverpad) is goedgekeurd in oktober 2021. Het definitieve ontwerp voor de eerste fase is nu goedgekeurd en omvat de buurt rond de Kalverwei en de slachthuishallen.

Schepen voor stadsontwikkeling Annick De Ridder: "Van een wat doodse site in het noorden van het district Antwerpen evolueert de Slachthuissite naar een nieuw stadsdeel. Bestaande delen van Antwerpen-Dam worden met deze nieuwe delen verbonden door speel-, sport- en ontmoetingsruimten. Midden 2023 start de aanleg van dit kwalitatief herontwikkelingsproject dat een perfecte illustratie is van de vergroening die we met elk stadsontwikkelingsproject nastreven. Dit project van bijna 40.000 m² groene publieke ruimte zal een enorme impuls aan dit gebied geven.”

Groene verbinding tussen bestaande en nieuwe wijk

De publieke ruimte zal een groene verbinding vormen tussen de bestaande en de nieuwe wijk, met veel aandacht voor speel-, sport- en ontmoetingsruimtes. Het ontwerp voorziet in een aanleg van circa 39.000 m² groene publieke ruimte. Dat is voldoende om ook in de toekomst het streefcijfer van 4 vierkante meter groene publieke ruimte per inwoner te halen.

In het uitgewerkte groenplan ligt de nadruk op het maximale behoud van bestaande bomen, ruimte voor toekomstbomen en diverse mixen van heesters, vaste planten, kruiden, grassen en bloemen om een ‘ruig’ karakter op te roepen. Er is ook meer verblijfs- en speelruimte gecreëerd doordat een deel van de bovengrondse parkeerplaatsen is verplaatst naar een ondergrondse parking. Een integraal toegankelijk netwerk van paden voor voetgangers en fietsers, de zogenaamde ‘Dam-route’, zal alle verschillende plekken met elkaar verbinden. In het definitieve ontwerp is rekening gehouden met het gewenste parkeerprogramma, waarbij er 142 parkeerplaatsen worden voorzien.

In het kader van de vergroening en verblauwing die bij elk stadsontwikkelingsproject worden nagestreefd zijn ook twee ondersteunende studies rond water (duurzaam waterbeheer) en bomen (bomentoets en boominventaris) verder uitgewerkt.

Deelruimten met karakter

In het definitieve ontwerp is het eigen karakter van de verschillende deelruimten van deze autoluwe nieuwe wijk tot in detail uitgewerkt. Zo zijn alle sport- en speelaanleidingen en beplanting definitief vastgelegd. De eerste drie deelruimten (Lobroekplein, Kalverwei en Oude Kalverstraat) gaan als eerste in uitvoering.

Lobroekplein
​Dit buurtplein als ‘huiskamer’ van de wijk wordt een inclusieve pleinruimte met warme uitstraling. Er is plek voor een lokale markt, een buurtfeest, een rommelmarkt of muziekevent op maat van de wijk. Er komen terrassen voor de bestaande en nieuwe horecazaken, een speelfontein, een sportveld en enkele speelaanleidingen omzoomd door bloemrijke lindes. Nieuw in het ontwerp zijn onder andere fietssuggestiestroken, een robuuste groene buffer tussen het plein en de rijweg, en de uitwerking van de straten die uitgeven op het plein als groene woonerven.

Kalverwei
​De Kalverwei zal een landschappelijk buurtpark met schaduwrijke plekken en een natuurlijke inrichting vormen. De indeling van het buurtpark is gewijzigd zodat er drie open ruimten ontstaan die elkaar opvolgen, en inspelen op de bebouwing rondom. De speel- en sportplekken zijn daardoor ook herschikt. De vormgeving en uitwerking van de speelvoorzieningen werden uitgewerkt in overleg met de kinderen van de wijk en de speelcel, waarbij de voorziene toestellen een voldoende speelvariatie bieden voor een brede groep aan kinderen. Bijkomend wordt de Weilandstraat een doodlopend woonerf met parkeren langsheen de bebouwing, zodat de Kalverwei één doorlopende groene ruimte vormt. Aan de overgang van de Kalverwei naar het Lobroekplein is een locatie voorzien voor een permanent kunstwerk.

Oude Kalverstraat
​De entree van de Slachthuiswijk wordt een ruime hoofdstraat met een groene uitstraling. De fiets- en voetpaden zijn gescheiden van de rijbaan door een groene berm. In de straat wordt onder een dubbele bomenrij geparkeerd. Nieuw is onder andere de aangepaste inrichting van het kruispunt met de Slachthuislaan tot een volledig conflictvrij kruispunt met een extra afslagstrook vanaf het noorden, bredere fietspaden, ruimere wachtplaatsen voor fietsers, conforme markeringen en voorzieningen voor een integraal toegankelijk openbaar domein.

Hallenplein
​Dit groene autovrije plein biedt ruimte voor verblijven, spelen en sport voor alle leeftijden. Centraal komen twee grotere grasvelden die naar behoefte een andere (tijdelijke) invulling kunnen krijgen, zoals bijvoorbeeld een sportplek of samentuin (waarvoor alvast ontwerprichtlijnen werden opgemaakt). Bomen, gegroepeerd op drie plekken op het plein, geven de ruimte structuur en beschutting. De sport- en spelvoorzieningen zijn concreet uitgewerkt. Hier is een tweede locatie voorzien voor een permanent kunstwerk.

Hallentuin
​Deze stille watertuin krijgt een trappenpartij en zitplekken langsheen de nieuwe campus van AP Hogeschool. Een wandelroute met speelplek voor kleine kinderen loopt door de watertuin naar de centrale plataan en het bestaande paviljoen. Nieuw in het ontwerp zijn onder andere de padenstructuur met meer logische looplijnen en een andere materiaalkeuze, zodat de wortelzone van de grote plataan zo weinig mogelijk geïmpacteerd wordt.

Straten Kalverweibuurt
​Deze straten zijn uitgewerkt als woonerven met meer groen langs de gebouwen en extra ontmoetings- en zitplekken. De bestaande platanen in deze woonerven worden aangevuld met bomen die de parkeervakken begrenzen. Nieuw is onder andere dat een deel van de bovengrondse parkeerplaatsen is verplaatst naar een ondergrondse rotatieparking. Daardoor is er meer verblijfsruimte en ruimte voor speelaanleidingen. Het ontwerp is ook aangepast zodat de vierde grote plataan op de Slachthuissite behouden kan blijven. Bijkomend is er de mogelijkheid om te vellen bomen die na onderzoek verplantbaar blijken, hier op te nemen.

Lange Lobroekstraat
​Dit wordt een woonstraat met een verhoogde groenstrook die ruimte biedt voor ontmoetingen, van het huidige Ceulemanshofke tot aan het Lobroekplein. De aangrenzende Mouterijsteeg wordt ingericht als woonerf. Er komen extra bomen in functie van schaduwrijke ontmoetingsplekken en een extra verkeersplateau als snelheidsbeperkende maatregel. Nieuw is onder andere dat de bestaande bomen maximaal worden behouden en dat de plantvakken aan de noordzijde van de Lange Lobroekstraat een zitelement krijgen aan de zijde van het voetpad.

Timing

Als alles vlot verloopt, zal de aanleg van het eerste stuk van de eerste fase (Lobroekplein, Kalverwei, Oude Kalverstraat) midden 2023 starten.

Participatietraject

Sinds augustus 2020 loopt een participatietraject over de publieke ruimte, met online-bevragingen, activiteiten voor kinderen, wijkwandelingen met het ontwerpteam, focusgesprekken met jongeren, de lokale horeca en moeilijker bereikbare bewoners in de wijk, een werkatelier en dialoogmarkt. Alle info daarover is te vinden op www.slachthuiswijk.agvespa.be.

Begin september vindt een infomoment plaats om het definitieve ontwerp van de eerste fase van de publieke ruimte toe te lichten aan de buurt. Aansluitend zal de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning gefinaliseerd en ingediend worden.

Coördinatie en partners

AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert het project. De heraanleg van de publieke ruimte gebeurt door AG Vespa in samenwerking met private ontwikkelaar Urban Living Belgium, die ook is gestart met de ontwikkeling. Het ontwerpteam van de publieke ruimte is Sweco Belgium – Posad Maxwan – LOLA Landscape Architects. Billie Bonkers – Createlli in samenwerking met Sportpret vzw nemen het participatietraject voor hun rekening. Endeavour heeft via een participatief traject het plan gemaakt voor de speelruimte in de wijk.

Annick De Ridder - Schepen bevoegd voor haven, stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en patrimonium en voorzitter van AG Vespa