Wetenschappelijke adviesraad herdenking WO II deelt bevindingen

Om op een doordachte manier met het Antwerpse oorlogsverleden om te gaan, besliste het college in maart 2017 om een wetenschappelijke adviesraad samen te stellen om een totaalvisie te ontwikkelen op de herdenking van de Tweede Wereldoorlog, de Jodendeportatie en de permanente herdenking van de slachtoffers. Vandaag stelde de adviesraad haar bevindingen voor. De 75ste verjaardag van de bevrijding van Antwerpen in 2019 biedt een kans om de verbinding te maken tussen het oorlogsverleden en de toekomstige generaties in Antwerpen. In haar rapport spreekt de adviesraad zich in het bijzonder uit over herdenkingsmonumenten, herdenkingsplechtigheden en de algemene omkadering. Deze drie elementen en een toekomstgerichte blik met focus op de democratische waarden die ons verbinden, zijn nodig om een totaalvisie te ontwikkelen. Het college gaat nu aan de slag met het rapport.

De Holocaust gebeurde meer dan 70 jaar geleden en in 2019 zal de 75ste verjaardag van de bevrijding van Antwerpen worden herdacht. Deze gebeurtenissen geven de wereld en de stad vandaag nog steeds vorm. De stad Antwerpen wenst de herinnering eraan levendig te houden en te verankeren in de samenleving met een toekomstgerichte invulling. In het kader hiervan is het uitermate belangrijk om doordacht om te gaan met verleden, heden en toekomst. Daarvoor is een totaalvisie op de herdenking van de Tweede Wereldoorlog, de Jodendeportatie en de permanente herdenking van de slachtoffers het uitgangspunt. 

Naar aanleiding hiervan richtte het Antwerpse college een wetenschappelijke adviesraad Herdenking Tweede Wereldoorlog op.

WO II in Antwerpen

De oorlog heeft Antwerpen zwaar getroffen. Geen enkele stad in België telde meer slachtoffers dan Antwerpen. Dit komt in de eerste plaats door de aanwezigheid van de Joodse gemeenschap in de Scheldestad die zwaar geteisterd is door de nationaalsocialistische uitroeiingspolitiek. Ten tweede vielen in Antwerpen veel burgerlijke slachtoffers als gevolg van de V-bommen die de havenstad moesten vernietigen. Samen met de andere slachtoffers van het nationaalsocialistisch bezettingsregime en van de oorlog verdienen zij, elk met hun eigen verhaal, blijvend in herinnering te worden gebracht.

De stad herdenkt samen met de Tweede Wereldoorlog ook een strijd tegen de dictatuur, ter verdediging en vrijwaring van de democratische grondwaarden van de samenleving.

75-jarige herdenking

In 2019 zal Antwerpen 75 jaar bevrijd zijn. Het 75-jarige herdenkingsmoment is cruciaal om herinnering en herdenking te verankeren in de samenleving. Het is een kantelmoment, veroorzaakt door een generatiewissel. Bijgevolg is het belangrijk dat het moment van herdenken een bredere en meer toekomstgerichte invulling krijgt. Indien er in deze periode geen verankering plaatsvindt, verliezen Antwerpen en de Antwerpse gemeenschap een ultieme kans om de verbinding te maken tussen het oorlogsverleden en de toekomstige generaties.

Rapport van de adviesraad

De adviesraad spreekt zich in dit rapport in het bijzonder uit over volgende onderwerpen:

herdenkingsmonumenten;
herdenkingsplechtigheden;
algemene omkadering.

Een totaalvisie voor de ‘Herdenking van de Tweede Wereldoorlog’ heeft aandacht voor al deze elementen. Het overkoepelende herdenkingsbeleid moet bovendien toekomstgericht kijken en de strijd voor de democratische waarden die ons verbinden centraal stellen.

De adviesraad legde vandaag de nota met betrekking tot de herdenking van de Tweede Wereldoorlog aan het college voor en lichtte deze toe. Het college heeft de adviesraad bedankt voor het grondige en gedragen advies en zal nu aan de slag gaan met het advies en bekijken hoe er uitvoering kan gegeven worden aan de voorgestelde opties. De stad gaat zo een duurzaam engagement aan om een brede omkadering op te zetten rond de herdenking van de Tweede Wereldoorlog in Antwerpen. 

Samenstelling adviesraad

Voorzitter: Inge Schoups, stadsarchivaris

Leden:

prof. dr. Bruno De Wever, Universiteit Gent. Departement Geschiedenis
Jan Deboutte, lic. Politieke Wetenschappen. Internationale Betrekkingen K.U.L., ere-ambassadeur, hoofd van de Belgische delegatie bij de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA)
dr. Helen Grevers, directeur Vredescentrum van de Provincie en Stad Antwerpen vzw
dr. Maarten Van Alstein, Vlaams Vredesinstituut, senior onderzoeker
prof. dr. Herman Van Goethem, rector Universiteit Antwerpen
dr. Veerle Vanden Daelen, adjunct-directeur Kazerne Dossin   

Verantwoordelijke: burgemeester Bart De Wever