Nieuwe naam voor cultureel ontmoetingscentrum Sint-Andries is ANDRS

Aan de Sint-Andriesplaats in Antwerpen vormt het cultureel ontmoetingscentrum (coStA) het kloppend hart van de wijk, waar verschillende culturele, sportieve en jeugdorganisaties al 30 jaar hun thuis hebben. De gebouwen van het centrum zijn echter verouderd, dus komt er een grondige renovatie aan. Op de laatste dag van de jubileumfeestelijkheden onthulde de stad de nieuwe naam: ‘ANDRS’. Het ontmoetingscentrum sluit de deuren aan het einde van deze zomer. Daarna volgen voorbereidende werken, waarna de renovatie als alles volgens plan verloopt start in de tweede helft van 2025. Dan verrijst er een vernieuwde site, als open leeromgeving en creatieve presentatieruimte voor kinderen, jongeren, vrijetijdskunstenaars en buurtbewoners, waar maximaal wordt ingezet op samenwerking en gedeeld ruimtegebruik. De cultuurwerking verhuist tijdelijk naar het Stadsmagazijn. Zo goed als alle verenigingen vonden intussen ook een tussentijdse huisvesting. 

In de nieuwe naam ANDRS is natuurlijk nog Sint-Andries te herkennen, de baseline is dan ook ‘Andries. Anders’. Maar vooral, hij vat heel goed samen welke werking zal plaatsvinden in het ontmoetingscentrum. De manier waarop de stedelijke diensten, verenigingen, gebruikers en buurtbewoners samenwerken en met elkaar in contact komen is innovatief. De negen aanwezige organisaties werken samen op de site vanuit hun eigen identiteit, en hebben een gedeelde verantwoordelijkheid.  

Het wordt een toegankelijk centrum voor de buurt, laagdrempelig en stedelijk tegelijk, waar verschillende partners samenkomen: stadsdiensten, verenigingen en omwonenden. Met onder andere werk-, lees- en zitplekken, een foyer, ateliers, en een repetitieruimte.  

De binnenagora zal samen met de buitenagora het hart van de site vormen. Van daaruit starten gebruikers hun bezoek. De binnenagora is een grote, open, multifunctionele ontmoetingsruimte die de verschillende werkingen vertegenwoordigt en hun gebruikers verwelkomt. Het is een kruispunt voor informatie, inspiratie, technologie, dienstverlening en ontmoeting.

Schepen voor cultuur Nabilla Ait Daoud: "coStA was gedurende 30 jaar een vaste waarde in de buurt, maar de plek krijgt nu de groene, duurzame renovatie die Sint-Andries verdient. Het wordt ANDRS, maar tegelijk blijft het een warme thuis voor de hele wijk. Heel wat buurtinitiatieven en lokale verenigingen krijgen er hun plek, net als kunstenorganisaties en kunstenaars.”

Schepen voor jeugd Jinnih Beels: “Met de nieuwe naam 'ANDRS' brengen we een frisse, innovatieve wind in het hart van Sint-Andries. Deze plek wordt een dynamische ontmoetingsruimte waar jeugd, cultuur en sport samenkomen, en waar samenwerking en gedeeld ruimtegebruik centraal staan. We kijken uit naar een vernieuwd centrum dat een toegankelijke en inspirerende thuis biedt voor alle buurtbewoners.”

Geschiedenis en huidige werking 

In 1994 startte aan de Sint-Andriesplaats, centraal gelegen tussen Nationale- en Kloosterstraat, het toenmalige ‘wijkcultureel centrum’. Een kleinschalig cultureel centrum met een projectwerking dat zich op de buurt richtte.  

Intussen is coStA al 30 jaar een vaste waarde in de buurt, als ontmoetingscentrum voor cultuur, sport en jeugd voor de hele wijk. Bovendien hebben heel wat buurtinitiatieven en lokale verenigingen er hun plek, net als kunstenaars en kunstenorganisaties.  

Toekomst 

Werking 

ANDRS bestaat uit een reeks belangrijke werkingen, die steeds vertrekken vanuit de noden van de (potentiële) gebruikers. Het gaat daarbij telkens om culturele ontmoeting en verbinding tussen de buurtbewoners en -organisaties. 

Een geïntegreerde stedelijke werking, met het cultureel ontmoetingscentrum, de bibliotheek, het webpunt, buurtsecretariaat, sportcreatie en vrijetijdsbemiddeling. Die biedt ruimte voor amateurkunsten, culturele ontmoeting, en geletterdheid in de brede zin van het woord. 
De site vormt een belangrijke ‘thuis’ voor heel wat partners zoals Fameus vzw, verenigingen en jeugdverenigingen: Betonne Jeugd, Scouts 9 en 10 Sint-Lievens-Sint Andries, en de Creatieve Club voor jongeren. Het is tegelijk de ruimte waar zij samenwerkingen met elkaar kunnen opzetten. 
Er wordt een vrijetijdsprogramma opgezet, dat voor en door de buurt vormt krijgt, in co-creatie. 
De site bevat ruimtes voor creativiteit en zaalverhuur, en komt zo tegemoet aan de noden die daar voor bestaan in de wijk.   

Renovatie 

De komende jaren ondergaat de site van 3150 vierkante meter een grote transformatie. De waardevolle gebouwen worden grondig gerenoveerd, er komt een stuk nieuwbouw, en een deel van de verharding maakt plaats voor meer groen. Alle info over de renovatie staat in een eerder persbericht over het wedstrijdontwerp.

Het voorbije jaar werkte het ontwerpbureau aan de uitwerking van het wedstrijdontwerp. De plannen werden regelmatig teruggekoppeld met de belangrijkste gebruikers van de site, en hun feedback werd verwerkt. Zo zal er onder andere stevig worden ingezet op de ontharding en vergroening van het binnengebied.  

Als alles volgens plan verloopt, kunnen de werken starten in tweede helft van 2025. 

De deuren van coStA gaan echter al na de zomer van 2024 dicht, en nadien worden de gebouwen verder leeggemaakt. Dat omdat eind 2024 en begin 2025 al een aantal werken op de site moeten gebeuren, zoals een structureel onderzoek om de staat van de oude historische gebouwen verder te onderzoeken, een archeologisch onderzoek in de ondergrond, en werken voor het verwijderen van het aanwezige asbest. 

Voorzitter van AG Vespa Annick De Ridder: "De Sint-Andriessite, thuisbasis van ontmoetingscentrum coStA, gaat een mooie toekomstgerichte duurzame toekomst tegemoet. We gaan hier maximaal ontharden en veel meer openbaar toegankelijk groen creëren. Waardevolle gebouwen krijgen een duurzame renovatie én er zal een duurzame nieuwbouw opgetrokken worden. Kortom, het gaat hier om een transformatie van lichtjes historische proporties voor een historische wijk. Met dit project maken we van deze site weer een fantastische buurt-plek. Nadat de gebouwen na de zomer zijn leeggemaakt kunnen we aan het structureel én ook archeologisch onderzoek beginnen."

Tijdelijke verhuis 

De cultuurwerking verhuist tijdelijk naar het Stadsmagazijn in de Keistraat. Van daaruit blijft het centrum wel in de wijk aanwezig, onder andere door evenementen op pleinen te organiseren in samenwerking met partners, verenigingen, buurt.   

Intussen hebben zo goed als alle verenigingen een tijdelijke huisvesting gevonden, met dank aan bewonersgroepen die hebben geholpen bij de zoektocht naar geschikte infrastructuur. Voor de organisaties die nog geen tijdelijke huisvesting hebben, zijn oplossingen in de maak.   

Om aanwezig te blijven in de wijk komt er één of meerdere dagen per week een antennepunt in bib Sint-Andries waar bewoners terecht kunnen met al hun vragen en om elkaar te ontmoeten. Vragen over het masterplan voor de site, het programma en tickets, maar ook over kleine administratieve zaken zoals de A-kaart, sorteerstraatjes, enzoverder. Verder worden er mogelijkheden verkend voor tijdelijke ontmoetingsplekken binnen de wijk Sint-Andries, door samen te werken met bestaande buurtinitiatieven en de buurtcoaches. Die laatste zullen ook initiatieven van de bewoners blijven ondersteunen. 

Dit project wordt gerealiseerd met de steun van de Vlaamse overheid.

• Nabilla Ait Daoud - Schepen bevoegd voor cultuur, kinderopvang, personeel, loketten en ontwikkelingssamenwerking
• Jinnih Beels - Schepen bevoegd voor onderwijs en jeugd
• Annick De Ridder - Schepen bevoegd voor haven, stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en patrimonium en voorzitter van AG Vespa